|
Er onder door tunnelen Gissen, vergissen |
|
Belevingen Groningen 1967 / 1968. |
|
Opgeschreven vanaf 2021
|
|
Bij het overlezen nu van het stukje 'the missing link' lijkt het of er iets achterwege is gelaten. Het verhaal ging bijna te gemakkelijk. Wat hield zich verborgen? Hoe kwam ik aan dat drievoud? Zo maar, intuitie? Ik zocht in mijn herinnering.
In laden, kasten en tussen papieren.
|
|
Mijn scriptie! Mijn scriptie!...
|
|
Het was door het maken van een scriptie dat ik voor het eerst met een drievoud in aanraking kwam.
|
|
Geschreven voor mijn doctoraalexamen Franse Taal en Letterkunde aan de universiteit in Groningen in het jaar 1967 / 1968. Dat geschrift maar vooral zijn inhoud waren verdwenen naar een ontoegankelijk deel van mijn geest. Hoe kwam dat? Wat was er toen gebeurd? Belangrijke vraag.
Niemand interesseerde zich toen voor dat onderwerp. Maar dat was het niet...
|
|
Ze bevatte het harde werk waardoor het vorige artikel zo gemakkelijk ging.
|
|
Scriptie heette " Le Problème de la Fin". 64 Oudfranse romans 1050-1250. De toepassingen van de romeinse retorica op de vertelling. Of ze zich continueerde in de middeleeuwse literatuur, ja of nee. Met het accent op de epiloog.
Geschreven in 1967/1968. Ik citeerde toen: 'Das Wirkendes Wort'. H. Brinkmann, 1964. Zwoegen in een bibliotheek in Poitiers.
|
|
Het ging over de structuur van de vertellingen zoals ze toen mondeling aan het publiek werden overgeleverd.. Pas gedurende de eeuw daarop vast gelegd in met de hand geschreven copiën. Perkament was de drager. Dierenvel. Er zaten wetmatigheden in die verhalen. Proloog, verhaal er tussen in, epiloog. Maar soms ontbrak die epiloog.
|
.
|
Het was niet zozeer intuitie als opgedane routine die je dingen deed opmerken. Je kijkt een jaar lang naar je studieobjecten met doelmatige intensiteit. Je prent je ze in. Later vergeet je die routines weer maar ze gaan jou niet vergeten. |
|
//
|
|
Wat was er gebeurd? Waarom was ik de inhoud van mijn scriptie vergeten. Waarom was alles wat ik toen in de zestiger jaren geschreven had in een donker gat gevallen...
|
|
Toen ik dan eindelijk mijn doctoraal examen deed en aan een brede tafel zat met tegenover mij twee geleerde heren, werd mijn scriptie en mijn onderzoek niet eens genoemd.
Er werden geen vragen gesteld, geen bezwaren geopperd, geen complimenten gemaakt. Het was alsof ik geen scriptie gemaakt had. Met een brok in mijn keel beantwoordde ik de vragen over het volgende onderwerp.
Dat ik niet zo goed bestudeerd had door tijdgebrek. |
|
Niet veel later werd mij telefonisch verteld dat de hoogleraar die mij had moeten ondervragen, mijn resultaten had overgenomen zonder - al was het maar in een noot of een quote - mijn naam te noemen. Zo, zeg. |
|
|
Nu ik eindelijk weet wat er toen aan de hand was, begrijp ik waarom ik de reeks onder die korte reeks van Euclides / Sol Lewitt liet door tunnelen. |
|
Ik continueerde later dat zoeken naar structuren en patronen.. En maakte een oversteek van woord naar beeld. De Vrije Akademie, eind zestiger jaren, begin zeventiger jaren. En later na een verblijf in Thailand. Formulerend met ogen en handen. |
|
De chemie waarmee 'Das Wirkendes Wort' in een ' Werkend Beeld' kon veranderen, had zijn tijd nodig.
|
|
//
|
|
Time reveals truth 2023
|
|
Het definitieve nakijken van dit artikel. Nog één keer neem ik het studeerkamertje van mijn vader in gedachten. Ik verbeeldde me de boekenkasten letterlijk. Er was rechts die van kunst waar literatuur tussen zat. Dan de kast met alles over de Oudheid achterin bij het raam en dan links de saaiste boekenkast ooit die met de 'grote namen'. Maar er was één boek dat ik na mijn kandidaats uit die boekenkast pikte - dat van de superberoemde E R Curtius, die schreef over 'topoi' of gemeenplaatsen. Maar ook over de epiloog in de middeleeuwse vertellingen. Hij beweerde dat die traditie van de klassieke epiloog zich niet had voortgezet in de Middeleeuwen.
|
|
Ik wees dat boek aan maar het was mijn vader die de hypothese maakte over de epiloog en niet ik: de beroemde man had waarschijnlijk een vergissing gemaakt bij zijn schrijven over dat onderdeel van de vertelling.
|
|
Wat ik wel deed was het waarmaken van die hypothese. Dat ik nog veel te onervaren was om zelf en alleen zo'n hypothese te maken, kwam niet bij mij op. Die vergissing of liever die illusie zette zich dus door tot en met 2021. Totdat ik die boekenkast met mijn geest en herinneringsvermogen nog één keer 'filmde' .
|
|
Alleen al het waarmaken van de hypothese was een heidens werk. Al die boeken die op tafel gelegd werden, al die epilogen die ik moest doorwerken. Dat noteren, dat typen, conclusies trekken. De roman werd soms voortijdig afgebroken. Dan waren er geen epilogen. Het verhaal in de roman was langer geweest dan het leven van de vastlegger van dat verhaal. Tijd van leven speelde daarin een belangrijke rol.
Het waren vierenzestig romans geweest die ik in keek. Door alleen maar te tellen kon je bewijzen dat er wel degelijk continuiteit was geweest tussen het toen van de Oudheid en het nu van de Middeleeuwen. |
|
Die epilogen bleven je bij. Het waren kleine of grotere laatste delen, staarten aan de middeleeuwse roman. Door dat vele inkijken en bestuderen maakte de beleving ervan patroon, plaatje in je geest.
|
|
Het was natuurlijk nogal een schraal studie object want ik keek maar naar een deel van het geheel, toch zit daar aan het epiloog samen met het proloog aansluiting op boek en film. Sommige van die romans las je later helemaal.
Je begon langzamerhand te begrijpen dat het een motorische beweging was die Lancelot op de kar deed springen . Dat die beweging met emotie te maken had. En dat de dolle rit die gemaakt zou worden, samenhing met de ideale maar imaginaire voorstelling die hij van De Vrouw had.
Dat zij de haak was waaraan de hele vertelling was opgehangen. Maar ook begon je te begrijpen dat die kar later die mythische auto zou worden. |
|
Vergissing, bron van creativiteit. Niet alleen voor die superberoemde Curtius maar ook voor mij. Je moet fouten maken. Die fouten aanzien, wikken en wegen en vervolgens herstellen.
|
|
Ezeltje-prik, eerst blind ronddwalen.
|
|
tunnel
|
|
krant
|
|
go to top |