picture
picture
- in


Vanaf 2023

Beleefd Groningen - Haren 1965 /1966   Het zusje, de krant en de lente.

Patroon herkenning

Mijn zusje 4 jaar jonger dan ik was al uit huis gegaan om in Amsterdam een balletopleiding te volgen.

Ik bestudeerde in die tijd in de stad Groningen de Franse taal. Na je kandidaats moest je opnieuw keuzes maken en ik koos als bijvak Occitaans. Een zelfstandige taal in het vroeg-middeleeuwse zuiden van Frankrijk. In mijn studie tijd, nu bijna zestig jaar geleden, noemde men die taal nog Oud Provençaals. Plotseling zonder traceerbare voorlopers kwam die cultuur op. Plotseling verdween ze weer. Het dominerende Noord Frankrijk nam veel van hen over. De dichters heetten troubadours. Trobar betekent vinden. De vinders.

Het zusje. Zo af en toe fietste ik de 6 kilometer naar mijn ouderlijk huis in Haren. Op een keer werd ik vrolijk binnengehaald door broers en ouders . 'Je zusje, je zusje staat in de krant'. Ik keek en daar zag ik een foto van mijn zusje op de voorpagina van de krant rechts onderaan.

De krant Het zou daarbij gebleven zijn en ik zou het tafereel vergeten zijn als ik niet later in die zelfde krant, op de zelfde plek een foto van weer een 'zusje' zag. Het ging dit keer niet om een ballerina maar om een jonge actrice. Een variatie op de foto van Yteke. Ze leek op haar. Even veelbelovend. Van ongeveer de zelfde leeftijd.

Het werd me toen duidelijk dat de foto van mijn zusje niet meer dat Levend Origineel, dat dierbaar familielid representeerde van wie de foto's in een rommelige la opgeborgen werden met de andere familiefoto's. Yteke's foto was, net zo als zijzelf, een eigen pad opgegaan.

Op de zelfde plek verscheen een derde keer een foto. Die van een zangeres. Ik zag daar een patroon ontstaan. Het volgende zusje kon je al voorspellen. Je hoefde niet verder te kijken. Er zou nog zo'n foto komen. De foto's bewogen zich op eigen manier door tijd en plaats heen. Er zat regelmaat in hun verschijnen. Om de dag, om de week, of om de maand, dat zou je vanzelf merken.

Ze behoorden allemaal tot een zelfde categorie. Die van 'kunstbeoefening'.

Je zag haar foto rechts onderaan in de krant 'ten halve lijve'. Je merkte op dat zij en haar groepsgenoten er uitsprongen in figuurlijke zin. Ze stelden heel wat anders voor dan wat je in de rest van de voorpagina aan foto's opgediend kreeg.. - Die van oorlogsschepen, van oude heren die elkaar de hand schudden. Dat waren ze nu juist niet. Daardoor kregen ze vanzelf een morele kwaliteit, ze werden voorbeeld.

De lente, de krant. In die zelfde tijd las je in Groningen in de studiezaal van het Instituut die occitaanse verzen. Daar trof je dat zelfde fenomeen aan. Je las verschillende dichters. En je kwam in de verzen een zich herhalende motief tegen. De Lente. Steeds weer stonden ze bovenaan in het eerste couplet. Op die zelfde plek. Las je opnieuw zo'n vers met dat motief dan mompelde je hé daar heb je de lente weer.

De coupletten met de lente regels vergeleek je met 'kopjes'. Je blik was daar, bovenaan de bladzijde, razendsnel. Daaronder was er een ladder van verzen naar beneden die vertelden waar het over ging. Je vergeleek die bladzij in het boek automatisch met de voorpagina van de krant waarin de foto van je zus stond .

De krant verscheen elke dag. Zijn koppen staken bovenaan uit en eisten als eerste de aandacht. Daarna en daaronder kwamen pas de kolommen kleine lettertjes met de 'faits divers', de gemengde berichten. Dat zelfde gebeurde in dat occitaanse couplet. Je blik daalde af van boven naar beneden.

Later, begin jaren tachtig, probeerde ik al die indrukken - die van die zich herhalende patronen, dat er letterlijk en zelfs figuurlijk bovenaan úít springen - in elkaar te pletten en te verbeelden. Je was verrukt dat oer oude patronen en rangschikkingen zich in je geest aan elkaar hadden geknoopt met patronen die je terug vindt in de krant, zoals je ze toen in de zestiger jaren las.

Lees Paul Verhuyck. De echte troubadours. De dichters die de wereld veranderden. The House of Books, 2008. De veranderende status van het Occitaans en de daarbij horende cultuur .

Wat volgde na de 'zusjes' foto reeks heb ik weg gelaten om de compositie eenvoudig te houden: daarna verscheen er in onze krant een reeks van veelbelovende jonge mannen. Vallend onder de categorie 'sportbeoefening'. Ook zo zestien of zeventien jaar oud. Eveneens vrijgezel.

Mijn gedachten gaan vanzelf uit naar de Klagende Vrijgezellen van Duchamp, gehuld in louter knip patronen.

De vrijgezelle meisjes van mijn generatie waren net zo goed te beklagen. Op die tedere leeftijd gingen de moeders opeens hun best doen. Ze riepen hardhandige naaisters te hulp. die knip patronen van een nog te maken jurk op de lijven speldden. Of liever schreven. Au! Au! En 'Het hoort nu eenmaal zo'. De befaamde 'Doxa' waar Roland Barthes zo'n hekel aan had.

Het was Roland Barthes die je in de jaren zestig en zeventig leerde de gewone dagelijkse dingen bijzonder te vinden. Hij wees op de foto stills van de film die je bekeek vóór dat je de filmzaal in ging. Je vond het gewoon dat ze daar tentoongesteld werden. Je bekeek ze achteloos. Je vond ze teleurstellend.

En als je ongewild voor een tweede keer een film zag, was het niet zozeer de plot of de acteurs waaraan je herkende dat je de film al gezien had. Nee, het waren willekeurige scenes. Je herinnerde je groepen, verzamelingen waarin de dingen zich op een raadselachtige en vage manier tot elkaar verhielden. En dan riep je van binnen: ja, ik heb de film al gezien!

Jaren negentig ging ik 'stills' maken van de bewegingen. Ik maakte een soort kneepjes uit het totaal van de tot stilstand gekomen bewegingen waarvan ik de diepte hoogte met een vriend had uitgerekend. Je kreeg groepen van twee, drie of vier figuren. Composities van de figuren onderling. Taferelen of Scenes. Via de animatie kreeg je precieze X Y locatie over het hele scherm. Er was niet alleen uitbreiding in rijen maar ook in kolommen . Je blik ging niet alleen van links naar rechts zoals in een roman. Horizontaal. Je blik ladderde ook naar beneden zoals in een gedicht. Verticaal.

Al dat was zichtbaar in de scores van een animatie programma Director, dat ik daarom aan bleef houden. Vanaf 1988 tot 1992/1993 en tot en met dit jaar.

- Vanaf October 2023 werd mijn website gehackt en werden mijn html codes kapot gemaakt. Ik heb daarom dit jaar 2024 mijn computer moeten beveiiigen en me een moderner besturingsysteem moet aan schaffen. En kan mijn scores niet meer zo goed gebruiken. Toegevoegd. -

Tijdens mijn ontdekkingsreizen waren er eerst de horizontale bewegingslijnen. Zie scores: beweging of tweak 1-6. Ze bewogen allemaal op gelijk niveau. Later kwam het verticaliseren. Een ladder op en af.

Figuurgroepen, taferelen.

Scores 1

Scores 3:   Clip.