 |
|
Haarlem 1955 Boekenkast 2 opgeschreven 2015/16
|
|
|
Zo tegen je twaalfde had je genoeg van kinderboeken. En er was niet zo gauw iets anders. Vanzelf ging je belangstelling dan uit naar die boekenkast. Je greep ze eruit op kleur van het omslag en herkenning van woorden. Er waren atlassen die lagen plat,
kunstboeken die uitstaken en pockets met zachte kaften die wat terugweken. Je hoofd maakte een hoek van negentig graden en probeerde ook te lezen wat er op de ruggen van die boeken stond.. |
|
|
Op een gegeven moment trok ik er een pocketboek uit waarvan ik de voorkant van het omslag erg bewonderde Er werd een vorm op afgebeeld die op een grote strik leek. De éne helft was rood, de andere helft was blauw. Het heette 'Meaning in the visual arts' en was geschreven door Edwin Panofski
|
|
Vanaf mijn vierde had ik strikken gedragen, ook nog op de lagere school. De satijnen linten kreukelden snel, het éne uiteinde was al gauw veel langer dan het andere,
zodat een helft van de strik zijn vorm verloor. En bij het spelen gleden ze uit je haar. |
|
Misschien bewonderde ik dat kaft omdat de 'strik' niet weggleed, zijn vorm bleef behouden, zich aan de regels hield? Ik denk van niet. Ik herkende de vorm als strik en die strik was mooi. |
|
Dat herinneringsbeeld was me bij gebleven totdat ik hetzelfde boek met dat zelfde omslag terug zag toen ik allang volwassen was en in New York woonde.
Tweede helft van de negentiger jaren. Toen ik mijn ouders opzocht was de boekenkast allang mee verhuisd naar de stad Groningen maar was de rangschikking niet meer vertrouwd . |
|
Ik was verrast. Het ging om een schets van een Renaissance stadsgezicht, de 'strik' was een schematische afbeelding van een centraal perspectief over dat stadsgezicht heen gelegd. |
|
|
|
|
|
Sebastiano Serlio. Houtsnede. Tragic Scene. Kaft.
|
|
In een andere publicatie zette dezelfde auteur uiteen dat film en foto nog steeds gebruik maken van dat perspectief.
We produceren en consumeren dag en nacht, op allerlei manieren en over de hele wereldbol automatisch centraal-perspectiefjes.
|
|
|
Onze blik moet de lijnen van het centraal perspectief wel volgen. Er is sprake van een automatische beweging van de ogen naar foto of filmbeeld toe. Vanzelf is er het verdwijnpunt. Kijkdwang. Het beeld is autoritair, ja zelfs manipulatief. Er móét iets. // |
|
|
Dit stuk opgeschreven vanaf 2019 |
|
|
Ik zag natuurlijk dat op de afbeelding van het perspectief tussen de twee helften van de 'strik' het verdwijnpunt lag. Bij mijn strikken lag er op die plek geen verdwijnpunt
maar het even essentiële en magische onderdeel van de 'knoop'. Verdwijnpunt en knoop bezetten allebei dezelfde plek.
|
|
Ik verloor het boekje in een verhuizing in 2006. Mijn ouders waren ondertussen gestorven. Later, bij Amazon.com een behoorlijk verfomfaaid tweedehands exemplaar bemachtigd. En wat was op het verdwijnpunt/de knoop geplakt? Een streepjes code. Met een scanner erbij zou ik er de marktwaarde van kunnen aflezen.
|
|
Marktwaarde, markt, knooppunt van hedendaagse bedrijvigheid, wisselplek. Waar alles naar toe gedreven wordt en waar alles in verdwijnt. Verdwijnpunt. Daar waar 'geld' zijn plaats vindt.*
|
|
500 jaar geleden was het de gekruisigde Jezus Christus die zich daar ophield.
Althans zo zag ik hem op het omslag van een ander boek, hoofdmotief in een Renaissance schilderij. Een meesterwerk, juist omdat er op de voorgrond links van de kijker drie zich afzijdig houdende burgers staan. In gesprek. |
|
Jezus Christus die in de oudste afbeeldingen waarin hij aan het kruis genageld was, zijn hoofd nog liet hangen. Dat levert een heel ander beeld op. Een romp met wat uitsteeksels. Je ziet een klomp materie.
|
|
|
|
Pentekening 1988 Rotring pen. Getekend voor Ger Kouwenberg. Omtrek van een cirkel. |
|
*Georges Simmel:" Money is as it were at any moment the central point of a circle of potential effects".
|
|
Het geld dat zich heeft genesteld in het centrum, in het hart van de cirkel. Waar lijnen elkaar kruisen en de perspectieven bij elkaar komen. De markt. De 'geld' markt. Die op de omtrek van die cirkel dat potentiële effect maakt. En centrum wordt dat zich opnieuw naar alle kanten uitbreidt op de volgende omtrek..
|
|
Ik heb niet voor de punt maar voor de pixel gekozen als centrum van de cirkel. Mijn pixel verbeeldt de punt. Men heeft hem kleur - eigenschappen toegekend. Maar er zouden bijvoorbeeld niet alleen blauw, groen of een rode pixel toegeschreven kunnen worden aan die pixel.
Maar ook andere eigenschappen. De pixel heeft op het scherm 2 coordinaten..x en y. Voor mij die me steeds maar moet orienteren op de aarde en bovendien bij de vormgeving steeds maar door twee deelt of vermenigvuldigt, doorslaggevend. |
|
|
Het centrum waar dingen zich mengen die er toe doen. Waar Geld, Liefde, Goed, Kwaad, Recht en Onrecht met elkaar in combinatie gaan. |
|
|
Boekenkast 1
|
|
Boekenkast 3
|
|
Kaartenbak
|
|
|
Strikken Washington DC 1987 |
|
go to top |
